ارسال به دوست 
نسخه چاپي
اصلاح نان باید از سرچشمه انجام شود...
نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در بهبود کیفیت مشتقات گندم بالاخص نان، برکسی پوشیده نیست. در واقع یکی از رسالت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه نان، مسئولیت اجتماعی در قبال اصلاح نان، قوت غالب مردم است که سبب جلوگیری از انواع بیماری‌های گوارشی شده و همین امر، صرفه‌جویی در هزینه‌های سنگین درمان انواع بیماری‌های ناشی از مصرف نان ناسالم را در پی دارد.
در این راستا، نگاه هستی با چند تن از مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان در زنجیره تولید نان به گفت‌وگو پرداخت که شرح آن در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد. حسین مروت‌پور، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پارسیان آنزیم ایرانیان با اشاره به مبحث مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دانش‌بنیان در قبال مردم اظهار کرد: ایران بیشترین سرانه مصرف نان را در دنیا دارد اما 50 درصد بیماری‌های گوارشی مردم نیز از طریق مصرف نان ناسالم عمدتاً دارای جوش شیرین و فاقد مواد مغذی ایجاد می‌شود. وی با بیان اینکه بخشی از مسئولیت تولید نان سالم بر عهده شرکت‌های دانش‌بنیان است، افزود: مسئولیت اجتماعی ما پس از مبحث تولید و عرضه نان سالم، این است که گاهی به صورت امانی به نانوایان محصول بدهیم و پس از فروش آن‌ها، تسویه حساب کنیم تا از منظر اقتصادی نیز به آن‌ها کمک کرده باشیم. موتور محرک ما بیش از بحث درآمدی، مسئولیت اجتماعی فارغ از بیزینس است چراکه در بقیه حوزه‌ها، بیزینس برای ما پررنگ‌تر و به مراتب درآمدزاتر خواهد بود. مروت‌پور در خصوص معرفی محصولات دانش‌بنیان این شرکت در حوزه نان گفت: یکی از محصولات دانش‌بنیان ما که بومی بوده و تنها ما در ایران تولیدکننده آن هستیم، خمیرترش لاکتیکی است که به بهتر شدن عطر و طعم نان کمک کرده و خواص تغذیه‌ای نان را بالا می‌برد. البته تولیدکنندگان دیگری نیز این کار را انجام می‌دهند اما این محصول را از اروپا وارد می‌کنند. وی از دیگر محصولات دانش‌بنیان این شرکت به سبوس‌های تخمیری اشاره کرد و ادامه داد: سبوس گندم، شناخته‌شده‌ترین محصول است که طبق استانداردهای ایران، پیش از مصرف باید فراوری شود. همچنین جو دوسر، برنج و جوانه گندم را به این سبد افزوده‌ایم. در حال حاضر این محصولات مانند خمیرترش در نان صنعتی استفاده می‌شوند و گروهی از متقاضیان مواد بهبوددهنده نان، از این محصولات در تولیدات خود استفاده کرده و خواص مفید نان را افزایش می‌دهند. در بحث سبوس‌های تخمیری نیز طیفی وسیع‌تر شامل شرکت‌های نان صنعتی و شرکت‌های ماکارونی، مصرف‌کننده این محصولات هستند. مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پارسیان آنزیم ایرانیان اضافه کرد: در صنایع کیک و شیرینی و غذای آماده و همچنین در بخش صنعتی و حتی در بخش نانوایی‌های سنتی، علی‌رغم سختی‌های زیاد، با نانوایی‌هایی که جوش شیرین استفاده نمی‌کنند، کار می‌کنیم که راحت‌ترین آن‌ها، نان سنگک است. البته باید یادآوری شود که در گذشته، آرد سنگک، سبوس‌دار بوده و خمیر آن تخمیر و خمیرترش ایجاد می‌شده و مشکل سبوس گندم وجود نداشته است اما در حال حاضر، آرد سنگک، سبوس‌دار نیست و محصول آن، نانی سفیدرنگ است که تنها شیوه پختش مثل سنگک قدیم است. مروت‌پور افزود: بر این اساس، کار نوین ما در عرصه تولید نان سالم، این بوده که در کنار کنجد و سبزی، سبوس استریل شده به سبد انتخابی مردم اضافه کرده‌ایم که بر اساس سفارششان، نان فراسودمند تولید می‌شود و به دستشان می‌رسد. در حاضر 20 نانوایی، نان فراسودمند با استفاده از سبوس استریل شده تولید می‌کنند که در تلاشیم این تعداد به 50 نانوایی برسد و در آینده نه چندان دور به کل نانوایی‌های کشور تعمیم داده شود. وی در پایان اظهاراتش تأکید کرد: هدف ما در قدم اول، تولید نان سنگک سالم و سپس نان تافتون، بربری و لواش و رساندن آن به دست مصرف‌کننده است. در ادامه، مجتبی توانایی پویا، رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان نان یوسف که با تلفیق دانش و فناوری‌های روز دنیا، نانی مورد تأیید وزارت بهداشت تولید می‌کنند، در خصوص تأثیر شرکت‌های دانش‌بنیان بر کیفیت نان اظهار کرد: به اعتقاد من، چند عامل می‌توانند در بهبود کیفیت نان، تأثیر خود را به خوبی نشان دهند. نخست اینکه سبوس‌گیری به حداقل رسیده یا حذف شده و فرهنگ نان تیره در جامعه نهادینه شود چرا که این امر از بیماری‌های گوارشی جلوگیری خواهد کرد. وی افزود: عامل دوم، تخمیر مناسب است که متأسفانه در اکثر واحدهای نانوایی رعایت نمی‌شود و اگر هم کسی بخواهد رعایت کند، با توجه به شرایط درآمدی ضعیف، انگیزه‌ای برایش نمی‌ماند و البته با وجود بهبوددهنده‌های شیمیایی و جوش شیرین برای ور آمدن خمیر، دیگر کسی برای تخمیر صبر نمی‌کند و با ترکیب آرد سفید نشاسته‌ای و افزودنی‌های مضر و متأسفانه پخت با شعله مستقیم که خود آلایندگی‌هایی ایجاد می‌کند، خروجی این چرخه، محصولی به نام نان سفید خواهد بود که منجر به بیماری‌های زیادی ازجمله بیماری‌های گوارشی، یبوست و غیره می‌گردد. توانایی ادامه داد: با توجه به اینکه 55 درصد خوراک مردم نان است، شرکت‌های دانش‌بنیان اقداماتی را در خصوص تهیه نان سالم انجام داده‌اند اما کافی نیست چرا که برای پیشرفت در تهیه و پخت نان سالم، به هم‌افزایی نهاد‌هایی همچون آکادمی ملی نان و بخش تحقیق وزارت جهاد کشاورزی و انجمن‌های سلامت‌محور نیاز است تا از تجربه استادان و فناوران این حوزه به صورت حرفه‌ای بهره گرفته شود. مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان نان یوسف افزود: آسیاب‌های سنتی در قدیم گندم را خنک آسیاب می‌کردند اما متأسفانه در حال حاضر در پروسه آسیابانی رایج والس، گندم‌ها را یکی دوروز در رطوبت نگه می‌دارند و پس از سبوس‌گیری، اکوسیستم گندم به طور کلی مختل می‌شود. برهمین اساس، این روش آسیاب سبب می‌شود مشکلاتی برای تمام زنجیره، از مزارع گرفته تا کارخانه آرد و نانوایان، به وجود آید که برای اصلاح آن، نیاز به الگوهای بومی شده داریم. به گفته وی، یکی از اقداماتی که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در راستای ارتقای کیفیت نان انجام دهند، پاکسازی خوشه‌های گندمی است که دچار افت می‌شوند و در مرحله برداشت، وقتی کمباین همه را با هم خوشه‌چینی می‌کند و به سیلو می‌رسند، این پاکسازی باید صورت بگیرد. توانایی با اشاره به اقداماتی که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در راستای فرهنگ‌سازی پخت نان سالم انجام دهند، اظهار کرد: یکی از بهترین شیوه‌های فرهنگ‌سازی، آموزش در مدارس است. در حقیقت با توجه به وجود نهادی همچون آکادمی ملی نان که مسئولیت آموزش نانوایان را بر عهده دارد، بحث گردشگری و سلامت نان نیز می‌تواند اجرایی شود به این صورت که از طریق اطلاع‌رسانی آموزش و پرورش به مدارس، گروه به گروه دانش‌آموزان به همراه مادر یا پدر خود به گردشگری سلامت نان دعوت شوند تا هم بچه‌ها خصوصاً در مقطع دبستان با روش‌هایی نظیر بازی با خمیر در این باره آموزش ببینند و هم فرهنگ‌سازی برای والدین باشد. بحران آرام نان سفید مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان نان یوسف در ادامه با اشاره به نان سفید و تمایل ذائقه مردم به این نان اظهار کرد: متأسفانه در دهه‌های اخیر، تصور اکثریت مردم بر این بوده که نان هرچه سفید‌تر باشد، باکیفیت‌تر و سالم‌تر است غافل از اینکه واقعیت چیز دیگری است و نان سفید، فاقد ارزش غذایی است لذا ترویج مصرف نان سبوس‌دار و آگاهی‌رسانی درباره فواید آن، این‌جا است که اهمیت پیدا می‌کند به خصوص در مدارس و برای بچه‌ها تا از ابتدا بدانند نان سبوس‌دار، مفیدتر از نان سفید است. توانایی اضافه کرد: بیش از ۴۰۰ کارخانه آردسازی در سطح کشور، با توجه به تکنولوژی‌شان، اقدام به رطوبت‌دهی به گندم‌ها می‌نمایند و همچنین در طراحی آن ماشین‌آلات اروپایی،گرمای غلتک‌های والس، ۱۵درصد عنصرهای گندم را می‌سوزاند و به مرور زمان، جمیع این موارد به همراه بی‌انگیزگی شخص خمیرگیر و ناهنجاری‌های اکثر نانوایان در بحث عمل‌آوری خمیر، انواع بیماری‌های گوارشی برای مردم ایجاد می‌شود، از عمر مفید افراد کاسته شده و مصرف داروهای شیمیایی نیز به شدت بالا می‌رود لذا یکی از اهداف مهم این شرکت، قرارگیری در مسیر استفاده از آردهای کامل غلات برای تولید نان‌های مختلف سنتی و صنعتی در راستای مباحث شورای عالی سلامت وزارت بهداشت است. وی در پایان خاطرنشان کرد: برخی ساختار‌های اشتباه، سبب می‌شود از مسیر سلامت دور شویم اما زمانی که بتوانیم استفاده از نان سبوس‌دار را فرهنگ‌سازی کنیم، دیگر با انبوهی از بیماری‌های قلبی عروقی و گوارشی مواجه نخواهیم شد. فراموش نکنیم که غلات بیش از نیمی از خوراک مردم را تشکیل می‌دهند و در این راستا باید هم‌افزایی و همکاری‌هایی به دور از هر نوع سلیقه، عقیده و نظر شخصی صورت گرفته و آسیب‌شناسی و راهکار‌سنجی شود و در این مسیر باید برخی افراد که در موضوعات علمی ورود کرده و پژوهش‌های میدانی انجام داده‌اند، پا به میدان بگذارند. در ادامه، رسول خدابخشی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان جهان یکتا پارسیان و تنها مخترع و تولیدکننده دستگاه نمونه‌بردار اتوماتیک غلات و گرانول نیز در خصوص نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در بهبود کیفیت محصولات زنجیره گندم، آرد و نان گفت: در گذشته، تمامی افتخارات بخش تولید به واردات برندها و ماشین‌آلات خارجی و تبلیغات استفاده از آن‌ها بود و سالانه حجم قابل توجهی از منابع ارزی کشور، صرف ماشین‌آلات وارداتی و مونتاژی می‌شد. این موضوع سبب ایجاد واسطه‌گری و دلالی و تحمیل هزینه‌های گزاف برای تولیدکننده داخلی شده بود و سهم قابل توجهی از بازار این محصولات در اختیار شرکت‌های خارجی بدون رقیب قرار می‌گرفت و کسب منفعت اقتصادی برای آنان را در پی داشت. وی افزود: خوشبختانه امروزه با ظهور شرکت‌های دانش‌بنیان، این موضوع به طور کلی تفاوت قابل توجهی پیدا کرده است زیرا به علت اینکه در شرکت‌های دانش‌بنیان از دانش علمی و هم‌افزایی تیمی و خرد جمعی استفاده می‌شود و یک زیست‌بوم فناوری در کشور ایجاد گردیده است، از ایده و اختراعات مبتکران و متخصصان تحصیل‌کرده کشور، دانش فنی تولید می‌گردد و تولید ثروت حاصل از این دانش فنی و بهره‌گیری از آن در تولیدات داخل، ارزش افزوده منحصر به فردی را در پی داشته است و امروزه با اطلاع از دانش فنی، پی بردن به ماهیت ماشین‌آلات و خدمات به گونه‌ای است که ما شاهد تغییر این موازنه در بسیاری از حوزه‌های تولید در کشور هستیم و شرکت‌های دانش‌بنیان اولاً توانسته‌اند نیاز کشور را در زمینه‌های مختلف برطرف نمایند، ثانیاً به عنوان رقیب جدی برای محصولات خارجی هستند و ثالثاً مسیر از واردات ماشین‌آلات خارجی به صادرات محصولات دانش‌بنیان ایرانی، تغییر کرده است. خدابخشی ادامه داد: شرکت دانش‌بنیان جهان یکتا پارسیان نیز با بهره‌گیری از همین دانش فنی توانسته است به عنوان تنها تولیدکننده دستگاه نمونه‌بردار اتوماتیک غلات و گرانول، این دانش را در کشور بومی‌سازی نماید و بر اساس نیاز کشور و زنجیره گندم، آرد و نان، محصولی دانش‌بنیان ارائه کند که در گذشته با ورود بسیاری از شرکت‌های خارجی و صرف هزینه‌های اقتصادی، توفیقی در کشور در این زمینه حاصل نشده بود و در عین حال چالش‌ها و مشکلات عدیده برای زنجیره ایجاد شده بود اما شرکت دانش‌بنیان جهان یکتا پارسیان، برای نخستین بار در کشور دست به اختراع چنین دستگاهی زد. وی اضافه کرد: اکنون با تعامل سازنده با زنجیره گندم، آرد و نان، مفتخر به ارائه این محصول دانش‌بنیان به سیلو‌های ذخیره‌سازی گندم و کارخانه‌های آردسازی و همچنین شاهد از بین رفتن مشکلات، چالش‌ها و دغدغه مربوط به نمونه‌برداری در این زنجیره هستیم. استفاده از محصولات دانش‌بنیان نمونه‌بردار این شرکت، همچنین سبب صرف‌جویی اقتصادی و ایجاد ارزش افزوده قابل توجه می‌شود زیرا گندم به عنوان ماده اولیه، تأثیر مستقیم در هزینه‌های اقتصادی و میزان کیفیت محصول نهایی دارد و انتخاب و پذیرش دقیق و صحیح محمولات، می‌تواند کل فرایند از نگهداری و ذخیره‌سازی گندم تا استخراج آرد و تولید نان را تحت تأثیر مستقیم خود قرار دهد. خدابخشی با بیان اینکه دیگر نمی‌توان در انتخاب گندم به عنوان ماده اولیه با توجه به اهمیتش، از روش سنتی و قدیمی استفاده نمود، گفت: وجود یک سیستم هوشمند با کمترین دخالت نیروی انسانی و عدم تأثیر بر کمیت و کیفیت نمونه اخذ شده از محمولات گندم، امروزه بسیار ضروری است بنابراین داشتن دستگاه نمونه‌بردار اتوماتیک غلات در اولین حلقه این زنجیره نیز بیشتر از گذشته الزامی است زیرا ورود هرگونه ناخالصی و ضایعات پنهان، هزینه اقتصادی بیش از 15 هزار تومانی در هر کیلوگرم گندم در پی خواهد داشت بنابراین هرچه دقت نمونه‌برداری گندم‌های ورودی به سیلو‌ها و کارخانه‌های آردسازی با دقت و صحت بالاتری صورت بگیرد، صرفه‌جویی اقتصادی بیشتر خواهد شد و این موضوع زمانی حاصل می‌گردد که در کنار نیروی انسانی متخصص در کنترل کیفیت، از ابزار و تجهیزات جدید در نمونه‌برداری گندم استفاده نماییم و در این شرایط اقتصادی، مدیریتی هوشمندانه داشته باشیم. به گفته وی، زنجیره گندم، آرد و نان، جایگاه نخست امنیت غذایی در بین سایر مواد غذایی را به خود اختصاص داده است به همین دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌های تولیدی و اقتصادی تولیدکنندگان این زنجیره، نیاز به راه‌حل‌های علمی و فنی دارد و به دلیل وجود این ظرفیت و همچنین حضور نیروی انسانی متخصص در شرکت‌های دانش‌بنیان، این امکان فراهم گردیده است که در صورت حمایت از آن‌ها، تولیدات باکیفیت با قیمت مناسب در کشور وجود داشته باشد. خدابخشی ادامه داد: تاثیر این موضوع زمانی در این زنجیره بروز و ظهور می‌کند که ذی‌نفعان این زنجیره با هدف استفاده از دانش فنی بومی گام بردارند تا نیاز تمام حلقه‌های این زنجیره در تمام سطوح از گندم، ماشین‌آلات خطوط تولید و خدمات مورد نیاز، به سمت داخل معطوف گردد و با پذیرفتن نقش حمایت از دانش فنی و تولید محصولات دانش‌بنیان در جهت توسعه پایدار، خدمات نام برده با کیفیت بالاتر و نرخ پایین‌تر و بدون واسطه‌گری در یک تعامل شفاف در اختیار زنجیره قرار خواهد گرفت. وی در پایان با بیان اینکه در شناسایی و اصالت شرکت‌های دانش‌بنیان دقت نمایم، گفت: مراتب تأیید دانش‌بنیان بودن شرکت‌ها از سوی معاونت علمی و فناوری، داشتن استاندارد‌ها فنی تخصصی لازم از سازمان ملی استاندارد، اصالت تولید صنعتی با داشتن پروانه بهره‌برداری از وزارت صمت، داشتن مجوز‌های استفاده از محصولات دانش‌بنیان و خدمات پس از فروش و کارنامه کاری و سوابق شرکت‌ها در ارائه محصولات و خدمات، مورد توجه ویژه خریداران عزیز واقع شود تا در دام افراد فرصت‌طلبی گرفتار نگردند که همیشه در پی چنین موقعیت‌هایی، با جعل نام و نشان برند دانش‌بنیان، فقط سعی در فروش و سوء‌استفاده دارند. به عنوان یکی از فعالان حوزه دانش‌بنیان، از تمامی اعضای زنجیره گندم، آرد و نان تقاضا می‌کنم جهت برخورداری از هرگونه مشاوره یا اطلاع در خصوص محصولات دانش‌بنیان در این زنجیره، از معاونت محترم علمی و فناوری ریاست جمهوری، کانون محترم هماهنگی دانش، صنعت و بازار زنجیره گندم، آرد و نان و مرکز محترم پژوهش‌های غلات استعلام نمایند. خبرنگار: لیلا صنوبری